دەوڵەت لە تەبعید
دەوڵەتی تەبعید، ڕەوتێکی سادەی سیاسی نییە، بەڵکوو لە ناوەڕۆکدا هەمان دەوڵەتە، بەڵام لە دەرەوەی سنوورەکانی خۆی، کە ئەمەش دەگەڕێتەوە بۆ ئەوەی، کە خاک و نیشتمانەکەی، لە لایان وڵاتێک یا چەند وڵاتی دیکە، دەستی بەسەرداگیراوە و داگیرکراوە.
لە مێژووی سەد ساڵی ڕابردوو، واتا لە شەڕی جەنگی جیهانی دووەم بە دەیان نموونە دەوڵەتی تەبعید هەبووە، کە لە لایان وڵاتی ئەڵمانی نازی داگیر کرابوون، ئەم وڵاتە داگیرکراوانە لە دەرەوەی سنوورەکانی خۆیان، لە بەریتانیا دەوڵەتی تەبعیدیان دامەزراند، فەرانسە، بەلژیک، چیکۆسلۆڤاکیا، یۆنان، هولەند، نۆروێژ، لەهێستان، کۆریا و یوگۆسڵاوی، نموونەیەک بوون لە دەوڵەتی تەبعید.
دەوڵەتی تەبعید، دامەزراوەیەکی سیاسییە، کە لە دەرەوەی سنوورەکانی وڵاتی داگیرکراو، لە کەسانی شارەزاو و ئاکادمی و ماف ناس و نیشتمانپەروەر جا چ بە شێوەی ئەنجومەن چ وەکوو پارلەمان، پێک دێت. چاڵاکانە هەموو پرسێکی سیاسی و فەرهەنگی و کۆمەڵایەتی، کە پەیوەندیی بە وڵاتی داگیرکراو هەبێت، لە خۆ دەگرێت. دەوڵەتی تەبعید پێویستی بە کەسانی دڵسۆز و گیان فیدا هەیە، تا لە پێناو ڕزگاری وڵات، هەموو تێچوویک بە گیان و بەدڵ قبوڵ بکەن و بە ڕۆحێکی نەتەوەیی شێلگێرانە خاوەن بەرنامە و پڕۆگرامی تایبەت بە خۆیان بن، تا بتوانن بۆ وەدەست هێنانی ماف و چارە نووسی وڵات قورس و قایم هەنگاو بەهاون.
دەوڵەت لە تەبعید هیوا و ژیانێکی نوێ دەبەخشێتە میللەتی کورد، ڕەنگدانەوەیەکی ئەرێنی دەبێت لە سەر پرسی کورد، خەبات و تێکۆشان دەربازی قۆناغێکی تازە دەکات، هەر بەم بۆنەبیەش گەل ئامادەی هەموو تێچوویەک دەبێت.
دەوڵەتی تەبعید ڕاستەوخۆ پێشەنگایەتی و نوێنەرایەتی نەتەوە ژێر دەستەکەی خۆی دەکات و کۆمەڵگا بە ڕێکخستن دەکات، دەوڵەتی تەبعید بە شوێن دەسەڵات و کورسی نییە، بەڵکوو باوەڕمەندە، کە ئەوە خەڵکی کوردستانە دەبێت لە داهاتوودا، لە کەش و هەوایەکی ئازادو دێمۆکراتیک، بە دەنگدان چارەنووسی سیاسی وەڵات دیاری بکەن، بەڵام دەوڵەتی تەبعید وەکوو زەرورەتێک بە بێ هیچ چاوەڕوانی و ویستی پاداشتێک، وەکوو ئەرکێکی نەتەوەیی و نیشتمانی، هەتا ڕزگاری وەڵات، خۆ بە بەرپرسیار دەزانێت.
دەوڵەتی تەبعید ناوەندێکی دیپلۆماسییە، بۆ پەیوەندی گرتن لەگەڵ وڵاتانی دەرەوە، تا بێجگە لە لەقاودانی تاوانەکانی و جنایەتەکانی ڕژێمی ئێران، سەرنجی بیروڕای گشتی لە ئاستی جیهان، بۆ پرسی کورد، ڕابکێشێت و ڕاشکاوانە سەربەخۆیی و دەرکردنی ئێرانی جەعلی لە سەر خاک و نیشتمان بە مافی نەتەوەکەی بزانێت، لە هەمان کاتیشدا جوغرافیای دیاری کراوی ڕۆژهەڵاتی کوردستانی هەبێت. دەوڵەتی تەبعید دەبێت توانای ڕێکخستن و سەرهەڵدانی، لە ناوخۆی رۆژهەڵاتی کوردستانی هەبێت و پاراستن و پارێزگاری لە گیان و ماڵی خەڵک و دیمۆگرافیای کوردستان بە ئەرکێکی نەتەوەیی و ئەخلاقی خۆی بزانێت.
دەوڵەتی تەبعید دەبێت کۆمەڵێک تایبەتمەندی تێدا هەبێت، تا بتوانێت هەموو چین و تۆێژەکانی کۆمەڵگای کوردستان، لە خۆ بگرێت و ئەو متمانەیە بە گەل ببەخشێت، کە حکومەتی داهاتوو بە بێ ڕەچاوکردنی دادپەروەری ئابووری و کۆمەڵایەتی، ناتوانێت نوێنەرایەتی ڕاستەقینەی گەل بکات، دەوڵەتی تەبعید هەر لە ئێستاوە دەبێ هەنگاو بەرەو دەوڵەتی دێموکراتیکی داهاتوو لە کوردستان بنێت و دامەزراوەی دەوڵەتی خۆشگوزران و خزمەتگوزار لە بەرنامەو پڕۆگرامیدا بێت.
مەخابن کوردستان لە هەموو لایەکەوە کەوتۆتە بەر هێرشی هەمەلایەنە و دژوارترین ڕۆژەکانی خۆی تێپەڕ دەکات، میللەتی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان لەو پەڕیی هەژاری و دەست کورتی دایە، سیستەماتیک کەوتۆتەوە بەر هێرش، زۆر بێ ڕەحمانە ئاسیمیلاسیون و ئەنفاڵی سپی لەسەر جێبەجێ دەکرێت، ئەگەر خەم خۆرانەو یەکگرتویانە بیرێکی جدی لێ نکرێتەوە، بەداخەوە ئەوەی کە چاوەڕوان ناکرێت بە سەر گەلی کورد، لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان دێت، هەر بۆیە دامەزراندنی دەوڵەتی کوردی لە تەبعید، زەرورەتێکی مێژووییە، تا خۆمان لەگەڵ نەتەوەی سەردەست یەکلایی بکەینەوەو، چی دیکە شەرمەزاری نەوەی داهاتوو نەبین.
بزووتنەوەی هیوا
